Günümüzün hızla değişen dünyasında, hedeflerimizi belirlemek ve onlara bağlı kalarak başarıya ulaşmak giderek daha karmaşık hale geliyor. Seçeneklerin artması, doğru hedefi seçme konusunda kararsızlıklar yaşatmakla birlikte hedefe giden yolda sıkça plan değişikliklerine de sebep olabiliyor. Bu kararsızlıklar, uzun vadeli odaklanmayı ve bağlılığı zorlaştırarak, başarıya ulaşmamızı güçleştiriyor.

Bu belirsizlik ortamında, birçok kişi belirlenen bir hedef için B planı hazırlamanın faydalı olabileceğini düşünebilir. Ancak bu tür alternatif planlar, birincil hedefe olan bağlılığı zayıflatarak, başarının önüne geçebilecek eğilimleri tetikleyebiliyor. Hedeflere sağlıklı bir düzeyde bağlı kalmak, onların gerçekçi olup olmadığını anlamamıza yardımcı olurken, aynı zamanda odaklanmamızı ve dengeyi korumamıza katkı sağlar.

Bu noktada, bireylerin hedef belirlemesi ve onlara ulaşabilmesi konusunda dış etkenler kadar içsel faktörler de önemli rol oynar. Son zamanlarda bireysel davranışın altında yatan itici güçlerin araştırılması, bizlerin kişilik ve hedef belirleme arasındaki bağlantıyı kurmamızı sağlamıştır. Farklı kişilik tipleri yalnızca bizlerin hedef belirlemeye hazırlanmaya nasıl yaklaştığımızı değil, aynı zamanda yol boyunca engellerle nasıl başa çıktığımızı da göstermektedir.

İnsanların benliklerini keşfetmelerini hedefleyen, Almanya’da kişilik üzerine önemli çalışmalar gerçekleştiren Kişilik Yolu (PersonalityPath) kurumunun, 14.913 katılımcıyla gerçekleştirdiği “Farklı kişiliklerin hedef belirleme yöntemlerinde ne ölçüde farklılık gösterdiği” araştırması bizlere kendi hedef yönetimimiz hakkında öz değerlendirme yapmak ve yeni bir yol çizmek için veriler sunmaktadır. Araştırmada katılımcıların incelendiği 5 farklı değişken bulunmaktadır. Bunlar;

• Hedef eğilimleri
• Motivasyon ve zihniyet
• Hazırlık stratejileri ve kaynak yönetimi.
• Aksiliklerle başaçıkma ve başarıya ulaşma.
• Hedefe ulaşma oranları

Farklı kişilik özelliklerine sahip kişilerin hedef belirlemeye yönelik genel eğilimleri incelendiğinde; dışa dönük, başarı yönelimli ve rekabetçi kişiliklerin kariyerle ilgili hedeflere güçlü bir şekilde odaklandıkları (%49) belirtilirken düşük duygusal uyuma veya yüksek ihtiyatlılığa sahip kişilerin kariyer hedeflerine daha az ilgi gösterdiği (%35) bulunmuştur. Hedeflere bağlı kalma noktasında ise motivasyonu yüksek, dışa dönük ve risk almaktan kaçınmayan kişilerin daha sık (yılda 4 defadan fazla) yeni hedefler belirlediği bulunurken daha ihtiyatlı kişiliklerin başlangıçtan itibaren kendileri için daha az hedef belirleme eğiliminde olduğu bulunmuştur.

Kişiliğin motivasyon ve zihniyet üzerindeki etkilerini anlamak, iş ve kişisel yaşamda başarı için kritik bir konudur. Araştırma, farklı kişilik özelliklerine sahip bireylerin stres seviyelerinde de önemli farklılıklar olduğunu gösteriyor. Duygusal uyumu yüksek kişilerin ilk hedef belirlemeyle ilişkili olarak %16 stres seviyesi gösterdiği buna karşılık ihtiyatlılığı yüksek bireylerin ise neredeyse iki kat daha fazla stres tepkisi verdiği (%29) bulunmuştur. Benzer şekilde, ihtiyatlı ve içe dönük bireyler başarı yönelimli kişilik tiplerine göre yeni hedef belirlemenin olası sonuçları hakkında (%38) iki kat daha fazla endişe ve baskı hissetme eğilimindedirler.

Hazırlık stratejileri ve kaynak yönetimi de kişilik özelliklerinin yansıması olarak büyük bir çeşitlilik gösterir. İçe dönük ve riskten kaçınan bireyler, genellikle hedeflerine ulaşmak için minimum hazırlık yapmayı tercih ederler. Bu tarz bir yaklaşım, onların konfor alanından çıkmadan, riskleri en aza indirerek ilerlemelerini sağlar. Buna karşılık, yüksek öz düzenleme kapasitesine sahip bireyler ise hedeflerine ulaşmak için daha analitik ve araştırmaya dayalı bir hazırlık süreci izlerler (%21). Verilere ve bilgiye dayanarak hazırlık yapmak, onların hedeflerine daha emin adımlarla yaklaşmalarına yardımcı olur. Benzer şekilde, önceliklendirme gibi bir hazırlık stratejisi ise son derece kararlı ve yüksek başarı yönelimine sahip kişiler tarafından sıkça kullanılır (%24). Bu kişilik özelliklerine sahip bireyler enerjilerini doğru alanlara yönlendirmek için hedeflerini stratejik bir şekilde önceliklendirirler.

Bireylerin kişilik perspektifinden hedeflerine yönelik aksiliklerle başaçıkma stratejileri incelendiğinde ise daha başarı yönelimi ve yüksek öz düzenlemeye sahip kişilik tipleri, hedeflerine ulaşmada daha kararlı bir tutum sergilerler. Araştırmanın verilerine göre bu kişilik özelliklerine sahip bireylerin %51’i karşılaştıkları engellere rağmen belirledikleri stratejilere bağlı kalmaya devam ediyor. Buna karşılık kararsızlık, şüphecilik ve aşırı özeleştiri eğilimleri olan bireylerin aksiliklerle karşılaştıklarında daha çabuk pes etme eğiliminde oldukları tespit edilmiştir. Bu bireylerin %30’u ilk planlarından ve hatta tüm hedeflerinden hızla vazgeçebildiklerini belirtmiştir. Ek olarak, rekabetçi olmayan ve riskten kaçınan bireyler ise aksiliklerle karşılaştıklarında hedefe yönelik yaklaşımlarını değiştirmeye daha meyillidirler. Bu, onların belirsizlikten kaçınma eğilimlerini ve risk almaktansa alternatif yollar denemeye olan yatkınlıklarını yansıtır.

Son olarak, hedeflere ulaşma değişkenini ele alacak olursak, katılımcıların belirledikleri hedeflerin genelinde %51-75 oranında tamamlama eğilimi bulunmuştur. Sadece, özeleştiriye yatkın kişilerin hedeflerinin %50’sinden daha azına ulaştığı; başarı yönelimli, iyimser ve kendine güvenen kişiliklerin ise ortalamadan daha fazlasını başardıkları tespit edilmiştir. Hedefin %100‘üne ulaşmanın doğal olduğunu ise başarı yönelimli ve kendine güvenen bireyler yüksek ihtiyatlılığa sahip bireylere göre 7 kat daha fazla belirtmiştir.

Hepimiz benzersiz kişilik özelliklerine sahip olduğumuzdan dolayı hedef belirleme stratejilerine yönelik herkes için geçerli olabilecek tek bir formül olmadığını belirtmekte fayda var. Fakat verilen bu veriler ışığında bizlerin kişilik özelliklerimiz hakkında bilgi sahibi olmamız, süreçlerdeki ayak bağlarımızı daha iyi tanımamıza ve bizleri zorlayan duygu, düşünce ve süreçler hakkında öz farkındalığımızın artmasına olanak sağlayacaktır.

Kaynakça

Greg, Chris, & Zippora, (2023, November 10). The impact of personality types on goal setting and achievement. Personality Path. https://personalitypath.com/studies/goal-setting/

Moran, G., (2019, August 1). How to set (and achieve) goals based on your personality type. https://www.fastcompany.com/90285001/how-to-set-and-achieve-goals-based-on-your-personality-type

Önceki Makale Sonraki Makale